P.  Cézanne / The Big Trees / 1904 Her şeye rağmen tenimin yabani güneşlerdeki hararetiyle yaşamak isterim. Kara kış ile değil. Ben eskiden, çok ama çok eskiden kış mevsimlerinde, o zamanlar inanılmaz heybetli gelen saatlerin peşinden sürüklenir, bembeyaz gece yarıları içime doğan ilhamlarda bulurdum tüm yaşam kuvvetimi. Oysa ben maviliklere, yabani güneşlere, susuzluklara ve kuru topraklara aitmişim. Benim mayam, benim kimyam, benim eczam aydınlıkmış.  Nasıl döneceğim? Kara kışların akşamlarında, kaygı duymadan ellerim ceplerimde yürüdüğüm yollar, köşe başlarındaki hayaletler, ürperen gövdem, dilimde eski şarkılar, nasıl döneceğim?  Kışı reddediyorum. Diğer reddettiğim şeyler gibi. Kendimi de reddediyorum. Başka bir halin, bir yaz mevsiminin çocuğuyum ben. Tabiatın çocuğuyum. Toprak yollarda, güneşin nefesiyle parlak sırtları kurumuş kalmış yılan ölülerinin, iri kafalarıyla ağaç gövdelerinde soluklanan kaplumbağaların, ilk güneşle ötmeye başlayan serçelerin, nerede uçuşt...

  “Soğuk, boğucu karanlık sonsuzluğa dek devam ediyordu ve biz yalnızdık. Hayatlarımızı  y aşıyoruz, çünkü yapacak daha iyi bir şeyimiz yok. Mantığı sonradan buluyoruz. V aroluş  r astgele. Bizim ona yeterince uzun bir süre baktıktan sonra gördüğümüzden ayrı bir deseni yok.  B izim yüklemeyi seçtiğimizden başka bir anlamı yok.”  Alan Moore - Watchmen Sihirli Kuantum Parçacığı Geçenlerde hayretle okuduğum yeni bir bilimsel gelişmeden aklımda kalanları sizlere de aktarmak isterim. Harvard Üniversitesi’ndeki bir çalışmaya göre Higgs bozonundan yayılan negatif enerji balonunun infilakıyla evren aniden yok olabilirmiş. Oysa daha önce “Parçacık Fiziği Standart Modeli”nde sürekli genişleyen evrenin yavaş yavaş ölebilme ihtimali ortaya konulmuştu. Ancak, Higgs bozonu kaynaklı bu yeni gelişme evrenin sonunun yavaş yavaş değil, takriben yüz otuz dokuz yıl içerisinde ani bir infilakla gerçekleşebileceğini söylüyor. 1970’lerden beri üzerinde çalışılan ve 2012 senesinde Büyü...

Yazıp yazıp sildiğim ya da hiç acımadan yırtıp attığım şeylere yazıklanıyorum. Onları bir çırpıda geri getirip şimdiki gözlerimle okuyabilsem ya!  Yine de bir köşede, kalın kapaklı not defterlerimde kalanlar var, hatırlıyorum. Hafta sonunun öğlen sıkıntısıyla elim gidiveriyor onlara. Kimi zaman nedendir bilinmez, upuzun bir çizgi halini alacak kadar özensiz yazımdan neler seçiyorum neler...  İlk defteri açıyorum. 2016 ile 2020 yılları arasında yazdıklarım bunlar.  2016'nın on beş Haziran'ında şöyle yazmışım: " Uzaklardan şehrin sesi duyuluyor. Bir yerlerde, gökyüzünden boşalan bir uğultu gibidir aslında yaşamak. Öyle içten, öyle şiddetli lâkin beyhude. Şiddetli bir yağmurun telaşından yeni çıktık. Karanlık havalarda, kimsesiz odalarda kurduğumuz hayaller öylece kaldı yine.  Bir yerlerde alkışlar koptu.  B irileri, bir yerlerde hakiki bir yaşama kavuşmuş olmalı. Birileri bunu başarmış olmalı.  Ondan olmalı bu alkışlar...  Babam hastanedeydi.  Bir m...

Aklıma her geldiğinde beni kendi içimde büyüttüğüm ıssız okyanusumdan, nostaljinin kurak kıyılarına çeken o günler... Takriben beş yıl evvel, kirlenmemiş dimağım ve henüz gerçeklerin demirden çarklarına kurban etmemiş olduğum incecik hislerimle o eski ilkokulun hemen yanından  kıvrılan yokuşu ağır adımlarla tırmanıyorum. Dilimde şimdilerde hangisi olduğunu çıkaramasam da bir şarkı var, eminim. Söyleyip duruyorum. O günlerde hayatın -daha şeffaf mı desem- bir başka hali tutuyor beni. Hüzünlü, loş, eskiye dönük ama asla eski değil. Bu hal ıtırlı bir efsun gibi göğsümün ortasında tütedursun, beni şimdilerde zehirli bir sarmaşık misali çepeçevre sarmış olan ve içinde teslimiyetle birlikte umursamazlığı da taşıyan bir fikrin ilk tohumu o zaman düşüyor içime: " Bir romanda gibiyim! " Ağır adımlarım da, şarkım da kayboluyor sonra... Bir zaman sonra bir dostumla hasbihal ederken mi konusu geçiyor, yoksa her gece gelip de mutantan bir vaziyette yerini alan kendi uyku öncesi muhasebele...

Pencerelerdeki iri taneli, cüretkar yağmurun sesiyle uyandığımda zihnimde sanki bir çıkış yolu arayarak dönüp duran o kelimeyi fark ediyorum: " Dandy "! Baudelaire'in "Kötülük Çiçekleri"ni bitireli birkaç gün oldu olmadı, oradan içime sızan bu kelime çoktan zihnimin içini keşfetmiş ve şimdi kendisine adeta yeni kurbanlar aramak için düşüncelerimden kurduğum duvarlara çarpa çarpa benden kurtulmak istiyor. Onu yağmurun sesiyle birlikte zihnimde kıvrandıran sabırsızlığın kaynağı nedir? Uykunun o her türlü huzurun katıksız yaşandığı tepkisizliği mi, yoksa yağmurun pencerelerdeki telaşı mı? İnsan zihninin kuytularından ve nedenselliğin çıkmazlarından yakamı kurtarıp, günün ilk kahvesiyle pencere kenarındaki masamın başına oturuyorum. Düşünmem gereken başka bir şey kıskıvrak yakalıyor beni... "Kötülük Çiçekleri"nden* zihnime süzülen " Dandy " mefhumu nedir ne değildir şöyle bir bakıyorum... Temiz bir belagat ve özenli bir giyim kuşamın eşlik ettiği...

Yeşile doymak mümkün bu mevsimde! Bahar... Ellerim çenemde, yağmurlu bir haftaya girdiğimizi hararetle haber veren TV'ye gözümün ucuyla baktıktan sonra, yeniden bahçemde büyüyen ve bütün bir yaz boyunca büyüyecek olan, yeşilin her tonunu kendisinde koca bir kış boyunca saklamış ve zamanı geldiğinde pervasızca ifşa etmiş ağaçlara bakıyorum. Evet, az önce TV'de de söylediği gibi yağmurlu bir haftaya girdiğimizi, dolgun ve karanlık bulutların ardından yalnızca mahcup bir aydınlık olarak görünen akşam güneşiyle anlıyorum. Nisan yağmurları gecikti... Bunu düşünürken, yeşilin her tonunun ancak sonunda bulunan, koyu, ancak tabutun başına serilen o kalın ve sırmalı örtüler kadar koyu bir yeşilliğe dalıp gidiyor gözlerim. Penceremin kenarında, bilmem kaç bahar önce kesilmiş bir ceviz ağacının toprakta bırakılmış köklerinden fışkıran, geniş ve diri yapraklar... Selimcan Yelseli, 2020 Bu yapraklar, yağmur bulutlarıyla kararan bir akşamın içinde siyaha yakın, acı, çamurlu, zehir gibi bir s...

Selimcan Yelseli / Temmuz - 2020 / Uludağ Çocuk sezgimin beyaz yüzüme hediyesi masumiyet, sarı saçlarımın akşam güneşlerinde yüzdüğü o demler, yani büsbütün, eski bir sandıktan çıkarıp her gün tesellime özenle astığım çocukluğum… Bahçesindeki ihtiyar ceviz ağacının, sarı bir ikindi hüznünü gölge gölge böldüğü evimizin geniş salonunda, her saat başını ihtar ederek zamanı örmekteydi o eski duvar saati. Yusufçukların dolanık raksıydı uyuyup uyanışlarım. Sualler ise en yalnız, en dermansız anlarımı kollardı.  Pencereden karanlık bahçeye karışan akneli, genç yüzüm… Haftada iki sefer edebiyat, yalnız bir Cuma hoşluğu olarak da felsefe dersi heyecanlarım… Okul çıkışı kükürt kokulu otobüs bekleyişlerim. Bilgisayar ekranından izlediğim şartlı dizgeler, kodlar… Arada bir, başımı alıp da nereye gideceğimi bilmediğim kararsız gezilerin soğuk ve yalnızlık üzerine kurulmuş garip diyalektiği… Hiç unutmam, bir sabah yine böyle bir gezi için evden çıkmış, Bursa surlarına tırmanmış, şehre yukarı...

Hatırlıyorum da, ilkokulda kalem tutmayı öğreten öğretmenlerimiz ve o zamanlar kalem tutmanın maharetini henüz kavramaktan aciz minik, acemi ve titrek ellerimiz, ne büyük bir uğraşın manzarasını ortaya koyardı. Kalemin kağıda nasıl değmesi gerektiği hakkında uzun uğraşlar meyvelerini verdi elbet. Bu meyveler talebelik yıllarının her safhasında pek tabî işe de yaradı... İmtihan kağıtlarında, çalışılmamış bir dersin sorularına verilecek dolaylı cevaplardan, çizgili defterlere itinayla yazılan ödevlere sürüp gitti bu hak edilen kazancın yararı. Yazdık, çizdik. Notlar aldık, notlar verdik... Ama kalemin kağıda nasıl değmesi gerektiği öğretildikten sonra ne olması gerektiği, hudutları belli bir müfredat dışında pek söylenmedi. Ne olacağını, kalemin kağıda değdikten sonrasıyla ilgilenen, yani kalemini, bir ruh meselesi olarak kağıdın beyaz sathına değdirenler; kendi hisleri, kendi emekleri ve kendi cümleleri ile bizzat ve dolaysız tecrübe etti. Kalemi kağıda değdirdik ve bu büyülü buluşmada...

Çok değil daha geçen kış, çatılardan uzanan buz saçaklarının sarı bir aydınlıkla damla damla eridiği bir sabah evimden çıkıyorum... Kendi muhitimden ayrılmadan, aylardır boş olduğunu bildiğim o ufak dükkana takılıyor gözlerim. Kapısı açık… O da ne? Gölgeli bir aydınlık içinde kule kule yükselen kitaplar! Bu fırsatı kaçırmam, iki adımda kapısındayım dükkanın… Yavaşça içeri süzülüyorum… Dükkan sahibiyle göz göze geliyor ve kendimi etrafımda yükselen kitaptan kulelerin sarhoşluğuna bırakmadan evvel yarım bir tebessümle “ Hayırlı olsun ” diyorum, teşekkür ediyor. Muhitimde bir sahaf açıldığına içten içe seviniyorum. Dükkan sahibi ne aradığımı bilmeden, sabahın erken saatinde dükkanını dolaşmama hayret ediyor mu, bilmem… Ama ben sabahın o saatinde, kağıttan kulelerin arasında bulduğum bir kitaba hayret etmekten kendimi alamıyorum… Kitap kulelerinden birinin en üstünde bulunan bir kitabın, lacivert, mavi ve açık mavi renklerinden müteşekkil kapağının en üstünde, yani lacivert kısmında, bir...

Sanıyorum toplumsal yapımıza ait en esaslı tespitlerden birini " Ulusal Kültür Savaşı " adlı eserinde Attilâ İlhan yapmıştır:  " .... bizim 'ilericimiz' de, muhafazakârımız da şekilcidir; değerlendirmeyi metoda göre yapmaz, tavra göre yapar... " * Bu tespiti bir misale kavuşturmadan ve kimi zaman kendimizin de düştüğü yanlışı farkındalığımızın derinliklerinden çıkarmadan önce kavramları bizzat İlhan'ın eserinde kullandığı gibi hiç değiştirmeden kullanacağımı söylemek isterim. Şüphesiz İlhan da bu kavramları seçerken, bu kavramların ihtiva ettiği başka kavramların farkındaydı. Meselenin özü, " ilerici " ve " muhafazakâr " kavramlarının yalnızca kendi hüviyetlerinde değil, bize hatırlattıklarında gizliydi aslında. Toplum içinde gündelik yaşamda -hala bir ideoloji kavramından söz edebilirsek eğer- ideolojik kutbu ne olursa olsun tavrı, düşüncesi yahut kılık kıyafeti biraz alıştığımızın dışında birine rastgelsek onu incelemekten ve hatta ...

Wojciech Weiss / Melancholic 1898 / National Museum Kraków Kimine tatlı bir uyku, kimine mecburi ve buruk bir mesai, kimine haz, kimine acı olan bu saatlerde, yani yağmur bulutlarının ağırlığı ile donup kalan bu gecede beni çocukluk yıllarıma götüren şey, karnımla göğsüm arasında yükselmeyi bekleyen soğuk ve simsiyah bir sıvının amansız bir boşluk hissiyle boğazımda düğümlenmesiydi... İlkokuldaydım. Bir bahar günüydü. Daha ilk ders başlamadan yoklama listesinde o gün nöbetçi olması gereken kişinin okula gelmemiş olduğunu ve okul nöbetçiliği sırasının diğer üç sınıf arkadaşımla beraber bana geçtiğini öğrenmiştim. Diğer arkadaşların yanında bu beklenmedik haberin içimde yarattığı tedirginlik ile müdür muavininin odasına süzüldüm. Kara bıyıklarıyla gölgelenmiş dudaklarını işgüzar bir tavırla bükerek bir arkadaşımı dış kapıda, diğer arkadaşımı okul binasının girişinde ve beni de sınıfların bulunduğu üst katta görevlendirdi müdür muavini. Tavrı sert ve keskindi. Odadan çıktık. Ben  sess...